Responsywna strona (RWD) – czym jest i jak ją zrobić?

Responsywna strona WWW oferuje te same treści i możliwości niezależnie od tego, czy wyświetlana jest na smartfonie, czy komputerze. W przypadku wersji mobilnych bywa różnie. Aby skrócić czasy ładowania i zachować jak najbardziej przejrzysty interfejs, w wersjach mobilnych czasem rezygnuje się z niektórych elementów – tych, które z perspektywy użytkownika mogą być mniej istotne. Z drugiej strony developerzy z reguły starają się przenieść do wersji mobilnej wszystkie możliwości „pełnej”, desktopowej witryny; nawet jeśli mają znaleźć się tam w okrojonej formie.

Co ciekawe, Google w procesie indeksowania stron analizuje w pierwszej kolejności nie desktopową odsłonę witryny, a mobilną. W skrócie wygląda to tak, że roboty indeksujące „symulują” zachowanie użytkownika mobilnego i otwierają stronę w taki sposób, jakby robiły to z poziomu smartfona.

Responsywne strony internetowe mają tu pewną przewagę. Samo Google zaleca, aby stosować podejście RWD (Responsive Web Design) przy projektowaniu stron – i ma ku temu dwa powody:

• responsywne projektowanie stron internetowych sprzyja lepszej optymalizacji pod kątem wydajności, co potem przekłada się na wyniki Core Web Vitals – kluczowe dla pozycji w wynikach wyszukiwania,
• strony RWD są łatwiejsze do indeksowania, bo w każdej odsłonie mają te same treści i strukturę. W przypadku gdy Googlebot ma do przeanalizowania odrębne wersje: mobilną i desktopową, musi przecrawlować obie.

Responsywne strony są prostsze w utrzymaniu. Wystarczy spojrzeć, jak wygląda architektura projektów responsywnych w porównaniu ze stronami z odrębną wersją mobilną.

Strona RWD w każdej swojej „odsłonie” działa na tych samych plikach. Gdy więc będziesz dodawać nowe treści, wystarczy raz zmodyfikować plik HTML. A jeśli zabierzesz się za optymalizację skryptów JS lub dodawanie nowych funkcji – wszystkie zmiany wdrożysz w tym samym kodzie strony. Większość mechanizmów, które nadają responsywność stron internetowych, znajduje się w oddzielnych arkuszach CSS… którymi na co dzień przy aktualizowaniu treści nie musisz się przejmować.

Gdy natomiast masz odrębną stronę mobilną – trzeba zarządzać nią równolegle do tej desktopowej, co nie tylko zwiększa nakład pracy, ale też utrudnia zachowanie spójności.

Tworzenie stron responsywnych samo w sobie jest dość wymagające. Taki projekt od samego początku powinien być opracowywany z myślą o wszystkich potencjalnych rozdzielczościach. Developerzy muszą więc mieć doświadczenie w pracy z elastycznymi układami stron i doskonale rozumieć Responsive Web Design od strony technicznej – projektowania layoutów i interfejsów pod użytkowników mobilnych czy tworzenia media queries w CSS. Czasem wersja mobilna naprawdę okazuje się łatwiejsza i tańsza w realizacji; zwłaszcza jeśli witryna nie wymaga zbyt zaawansowanych integracji.

Ale z każdą kolejną funkcją koszty budowy odrębnej wersji mobilnej będą rosnąć, i to z reguły szybciej niż koszty wdrożenia nowych możliwości w projekcie RWD. W długim terminie responsywna strona internetowa często jest bardziej opłacalna. Raz, że łatwiej ją rozbudowywać, a dwa – o czym pisaliśmy wyżej – nie wymaga utrzymywania jednocześnie dwóch wersji.

Podejściu RWD wciąż czasem wytyka się, że nie pozwala skrócić czasu ładowania stron do takiego poziomu, jak w przypadku typowych wersji mobilnych. Bo te, faktycznie, ze względu na to, że pisane są docelowo pod smartfony i tablety, mogą z reguły pochwalić się dobrą wydajnością.

Dziś jednak różnice w szybkości między oboma podejściami są raczej mitem. Developerzy mają w swoim arsenale sporo narzędzi, które pozwalają zoptymalizować stronę responsywną na tyle dobrze, że końcowy użytkownik nie zauważy różnicy. Począwszy od minifikacji plików CSS i JS po tzw. lazy loading i optymalizację wyświetlanych obrazów w HTML-u z atrybutem srcset.

Klasyczne wersje mobilne są zazwyczaj bardzo przejrzyste i proste w użyciu. Ale dzieje się to kosztem braku niektórych opcji w porównaniu z wersją „pełną”. Responsywne strony zachowują te funkcje, ale starają się dostosować je do możliwości mniejszego ekranu.

I tu czasem pojawia się problem. Bo jeśli strona nie zostanie dobrze zoptymalizowana, dodatkowe elementy: tabele, złożone formularze, animacje mogą stać się balastem, który nie dość, że spowolni witrynę, to jeszcze może zepsuć cały efekt wizualny. Dlatego tak ważne jest, aby responsywne strony internetowe projektować od początku z myślą o smartfonach – wtedy da się zachować wszystkie funkcje strony i utrzymać jej przejrzystość oraz wydajność.

Breakpointy w podejściu Responsive Web Design to konkretne rozdzielczości poniżej/powyżej których elementy strony powinny zmienić swój sposób prezentacji. Wykorzystuje się je przy definiowaniu zakresów wspomnianych wcześniej media queries w arkuszu CSS.

Już na samym początku prac nad responsywną stroną WWW warto określić, pod jakie zakresy rozdzielczości chcesz optymalizować witrynę. Czy layout ma przechodzić z układu dwu- lub trójkolumnowego na uproszczony, z jedną kolumną już przy szerokości 990px, czy dopiero przy 768px? Od jakiej rozdzielczości strona ma wyświetlać się według desktopowych „reguł” w CSS? Do takich kwestii można sprowadzić wytyczanie breakpointów.

Najczęściej wyznacza się kilka ogólnych „punktów przejścia”, które mają odpowiadać szerokości: smartfonów w poziomie i w pionie, tabletów – również w obu orientacjach – oraz ekranów komputerów.

Czyli dwie kwestie, które zawsze są kluczowe przy projektowaniu… ale gdy chcesz zadbać o responsywność strony, stają się też i bardziej skomplikowane.

Najważniejszym wyzwaniem jest to, aby tak zdefiniować zachowanie poszczególnych elementów strony przy zmianach rozdzielczości, by nawet na mniejszym ekranie utrzymać w ryzach strukturę interfejsu i hierarchię informacji. Nad tym również pracuje się w CSS-ie, głównie przy pomocy systemów Grid oraz Flexbox.

Innym problemem do rozwiązania jest to, w jaki sposób skalowane będą obrazy. Najprościej można nimi manipulować przy pomocy CSS-a, definiując inną rozdzielczość wyświetlania dla każdego breakpointu. Wtedy jednak przeglądarka – niezależnie, z jakiego urządzenia korzysta użytkownik – musi pobrać z serwera grafikę w pełnym rozmiarze i dopiero potem może ją przeskalować.

Dlatego o wiele lepszym wyborem jest przygotowanie kilku wersji tej samej grafiki, tak aby przeglądarka mogła „wybrać”, która z nich będzie optymalna dla rozdzielczości urządzenia. To akurat zadanie do wykonania w pliku HTML, przy pomocy atrybutu srcset.

Na koniec krótko o typografii. Bo tak, przy tworzeniu strony responsywnej trzeba zadbać także o skalowanie samych czcionek. Na szczęście nie jest to trudne, bo ponownie można wykorzystać do tego media queries w arkuszu CSS. Warto tylko pamiętać, że znaczenie ma każdy szczegół: nie tylko rozmiar czcionki, ale też odstępy między literami, między wierszami, jak również formatowanie całych akapitów tekstu. Na projektowaniu typografii dla strony i dostosowywaniu jej do różnych rozdzielczości można spędzić całe tygodnie.